Czym jest Arteterapia?
Arteterapia (terapia sztuką) opiera się na przekonaniu, że proces twórczy pomaga wyzdrowieć, umożliwiając komunikowanie myśli i uczuć w sposób niewerbalny. Dlatego stosuje się ją, aby wspierać rozwój osobisty.
Arteterapia (terapia sztuką) opiera się na przekonaniu, że proces twórczy pomaga wyzdrowieć, umożliwiając komunikowanie myśli i uczuć w sposób niewerbalny. Podobnie jak inne formy pomocy psychologicznej, na przykład psychoterapia, arteterapię stosuje się, aby wspierać rozwój osobisty. Wykorzystuje się ją w różnych kontekstach w pracy z dziećmi, dorosłymi, rodzinami i grupami. Pomaga ona nadać sens przytłaczającym emocjom oraz urazom, uwolnić je, zrozumieć, doznać ulgi, rozwiązać problemy i konflikty, wzbogacić życie codzienne a także osiągnąć dobre samopoczucie.1
Arteterapia jest hybrydą opartą głównie na sztuce i psychologii. Wybrane cechy obu tych dziedzin stworzyły nową, wyjątkową dziedzinę. Połączenie artystycznej działalności z leczeniem nie jest jednak nowym zjawiskiem. Sięga ono początków ludzkości.2
Adrian Hill- twórca arteterapii
Tradycyjnie za jej autora uznaje się Adriana Hilla, angielskiego artystę pracującego z pacjentami w sanatoriach. Historia jego pracy jest niezwykła i pokazuje, jak dzięki pasji i wierze, jedna osoba jest w stanie rozpropagować pewną ideę. Hill pracował otoczony lekarzami i według niego nazywanie czegoś terapią wzbudzało więcej szacunku oraz zainteresowania ze strony personelu medycznego, dlatego też zaczął używać terminu arteterapia. Oferował zajęcia artystyczne, których głównym celem było uaktywnienie pacjentów, dodanie im wiary w siebie i zbudowanie nowego sensu życia. Hill zarażał pasją swoich uczniów i tak zapoczątkowany został ruch artystów, którzy podróżowali od szpitala do szpitala, zachęcając pacjentów do tworzenia.3
Wiesław Karolak pisze szerzej o rysunku, który w jego oczach nie jest tylko notatką. Jest on szeroko rozumianym śladem, pozostawianym przez człowieka myślącego, czującego, widzącego cel tego, co robi, jaki pozostawia po sobie psychika. Na chwilę, na dłużej, na zawsze. Na chusteczce, kartce z bloku czy skalnej ścianie. Rysunek to wyraz ekspresji człowieka jako jednostki i człowieka jako części społeczeństwa. Patrząc na rysunki nie sposób nie odnieść ich do psychoanalizy. Wypowiedzi wizualne są idealnym materiałem do głębokiej analizy przeżyć. Indywidualny, intymny język przekazuje głęboko schowane treści, schowane na dnie naszego umysłu i często nieuświadomione. Rysunki emanują emocjami, pokazują rzeczy najważniejsze, najbardziej ukrywane, te, które chcemy poprawić lub schować. Wiele światła na problem rozumienia rysunków rzuca psychoanaliza. Ich treść można analizować na wiele sposobów. Odpowiadają one naszym przeżyciom, zgodnie z mechanizmem projekcji. Zygmunt Freud widział w sztuce, podobnie jak w marzeniach sennych środek do odczytania zamaskowanych treści tworzących osobowość.4
Cele zajęć arteterapeutycznych
Uczestnicy sesji arteterapeutycznych nie mają uczyć się tam umiejętności warsztatowych, ale mają dzięki zajęciom bardziej zintegrować się ze społeczeństwem
Zasadnicza różnica pomiędzy nauczaniem sztuki a arteterapią polega na tym, że uczestnicy sesji arteterapeutycznych nie mają uczyć się tam umiejętności warsztatowych, jakich wymaga się od wyszkolonych artystów, ale mają dzięki zajęciom bardziej zintegrować się ze społeczeństwem. Dlatego też arteterapeuci interesują się nie tyle jakością estetyczną wytworów uczestników, ile terapeutycznymi walorami wykonywanej przez nich pracy. Kładzie się tu nacisk raczej na autoekspresję niż na wykonanie „dobrego” obrazu. Nie wyklucza to jednak możliwości, iż podczas zajęć ktoś odkryje w sobie talent artystyczny albo zacznie traktować uprawianie sztuki jako hobby. Takie odkrycie może mieć również efekt terapeutyczny, gdyż spowoduje u uczestnika wzrost pewności siebie, da powód do chwalenia go i do radości, może nawet nadać nową jakość jego życiu.5
Cele zajęć arteterapii dla dzieci:
- rozwijanie zainteresowań,
- kształtowanie kreatywności,
- rozwijanie sfery emocjonalno-społecznej,
- integracja grupy,
- samopomoc,
- pomoc psychologiczno-pedagogiczna,
- rozwój wyobraźni,
- rozwój motoryki małej i koordynacji wzrokowo-ruchowej,
- rozwijanie czytelnictwa,
- poszerzanie wiedzy o świecie,
- stworzenie bezpiecznej, przyjaznej przestrzeni do rozmów o trudnościach i przeżyciach, które trapią uczestników zajęć.
Prowadząca zajęcia – mgr Katarzyna Kacprowicz
Ukończyła studia na Uniwersytecie Wrocławskim oraz Dolnośląskiej Szkole Wyższej, doskonaląc swoje umiejętności pedagoga specjalnego, arteterapeuty oraz psychologicznego wspomagania rozwoju. Jest to specjalista z 20-letnim doświadczeniem zawodowym. Nauczycielka dyplomowana, opiekun praktykantów, stażystów i innych nauczycieli chcących doskonalić swoje umiejętności pedagogiczno-psychologiczne.
Ukończyła wiele szkoleń i kursów doskonaląc swój warsztat pracy m.in. Kurs Edukacji Przedszkolnej i Szkolnej metodą Marii Montessori, Kinezjologii Edukacyjnej, Ruchu Rozwijającego Weroniki Sherborne, Pracy z uczniem z zespołem nadpobudliwości psychoruchowej, Praktyka NLP, terapii ręki i stopy czy Coachingu Rodzicielskiego. Ukończyła również staż szkoleniowy z zakresu pomocy psychologicznej, gdzie m.in. współprowadziła młodzieżową grupę wsparcia. W 2011 r. zaproszona została do programu Anny Maruszeczko „Zielone drzwi” w TVN, gdzie wypowiadała się na temat zdrowego rodzeństwa osób niepełnosprawnych. W 2013 r. wydała książeczkę z bajkami terapeutycznymi dla dzieci. Od wielu lat pracuje w placówkach publicznych i niepublicznych dbając o prawidłowy rozwój swoich podopiecznych. Prowadzi zarówno zajęcia grupowe, jak i terapię indywidualną. Interesuje się psychologią, malarstwem, podróżami i ogrodnictwem.
1 Malchiodi C. A. (2014), Arteterapia Podręcznik, Gdańsk: Harmonia Universalis, s. 19
2 Tamże, s.23
3 Karolak W. (2019), Arteterapia dla dzieci i młodzieży. Scenariusze zajęć, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, s.16
4 Karolak W. (2007), Rysunek w arteterapii,Łódź: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Humanistyczno-Ekonomicznej w Łodzi, s.11
5 Szulc W. (2011), Arteterapia. Narodziny idei, ewolucja teorii, rozwój praktyki, Warszawa: Difin S.A., s.73-74